Արա Արմենի Հարությունյան – ականավոր քանդակագործ-մոնումենտալիստ, գծանկարիչ (1928-1999, ծնվել է Երևանում մարտի 28-ին), Հայկական ԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ, ԽՍՀՄ և Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայի թղթակից անդամ, ԽՍՀՄ Նկարիչների միության վարչության անդամ, պրոֆեսոր: Աստծո կողմից շնորհված տաղանդի և տքնաջան աշխատանքի շնորհիվ նա կարողացավ որակական նոր մակարդակի բարձրացնել Հայաստանի գեղարվեստական մշակույթը և ХХ դարի կերպարվեստում ներմուծել նոր մտածողություն, քանդակագործական և գրաֆիկական սկզբունքորեն նոր լուծումներ:
ԴԺՎԱՐ Է ԳԵՐԱԳՆԱՀԱՏԵԼ ՎԱՐՊԵՏԻ ԳԵՂԱՐՎԵՍՏԱԿԱՆ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԱՐԺԵՔՆ ՈՒ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ: Նրա հեղինակած 40-ից ավել հուշարձանները, կոթողներն ու հուշարձանային համալիրները զարդարում են Հայաստանի, Ֆրանսիայի, Իտալիայի, Ռուսաստանի, Մոլդավիայի և շատ այլ պետությունների քաղաքների փողոցները, հրապարակներն ու զբոսայգիները: Իր գործերում Ա. Հարությունյանն արտացոլել է իր ժամանակի գեղագիտական և քաղաքացիական իդեալները: ՛՛Մայր Հայաստան՛՛ հուշակոթողը դարձավ Հայաստանի խորհրդանիշը: Երևանի ճարտարապետական դիմագծում հուշակոթողի քաղաքաշինական տեսանկյունից առանցքային և գերիշխող դերն է ընդգծել հայտնի արվեստաբան Ա. Կամենսկին: Երևանցիների կողմից ամենասիրված ու ճանաչված աղբյուր-հուշարձանը նվիրված մեծ աշուղ Սայաթ-Նովային, անջնջելիորեն միահյուսվել է Երևանի ճարտարապետական կերպարին: Ողջ աշխարհում հայտնի հայկական ՛՛Գրեյթ Վելլի՛՛ կոնյակի ապրանքային նշանն է դարձել Գեղարդում գտնվող ՛՛Առյուծ՛՛ դեկորատիվ քանդակը: Դեկորատիվ ու բանաստեղծական են աղբյուր-հուշարձանների կոմպոզիցիաները, որոնցից ՛՛Երևանի և Կարրարայի բարեկամությունը՛՛ տեղադրված է Իտալիայում՝ Կարրարա քաղաքում (Marina di Carrara):Նշանակալից ու ինքնատիպ են նրա քանդակները՝ նվիրված Ֆրանսիայի հակաֆաշիստական Դիմադրության հերոս Միսակ Մանուշյանին (Փարիզի Ivry-sur-Seine արվարձան) և Մեծ Հայրենական պատերազմի ժամանակ Սևաստոպոլն ազատագրած Թամանյան 89-րդ Հայկական դիվիզիայի մարտիկներին: 1982թ. քանդակագործը ստեղծում է ՛՛Փառք աշխատանքին՛՛ հուշարձանը՝ Վլ.Ցելտների բառերով ՛՛ամենագրավիչ հերոսական կերպարը՛՛, որն ի դեմս առաջ ընթացող հզոր Բանվորի դարձավ մարդկային ոգու ուժի մարմնացումը:
Ականավոր վարպետ- մոնումենտալիստը դարձավ նաև ճարտարապետա-հուշարձանային հուշահամալիրների հիմնադիրը Հայաստանում: Դրանց շարքում է 1918թ. Սարդարապատի հերոսամարտի հոյակերտ հուշահամալիրը: Արվեստների համադրման ճանապարհով Ա. Հարությունյանն իրականացրեց ՛՛Էրեբունի՛՛ թանգարանի ճակատամասի քանդակազարդումը և Գ.Սունդուկյանի անվ. թատրոնի քանդակային անսամբլը (թատրոնի մուտքը, Գաբրիել Սունդուկյանի հուշարձանը, ՛՛Հուշկապարիկ՛՛ բարձրաքանդակը):
Հանճարեղ Կոմիտասի կերպարը մշտապես ուղեկցել է Արա Հարությունյանին իր ողջ ստեղծագործական կյանքի ընթացքում: Դեռևս ուսանողական տարիներից նա կերտում էր Կոմիտասի կերպարը: Հարությունյանի դիպլոմային աշխատանքը Կոմիտասի հրաշալի մահարձանն էր, որը շահեց մրցույթում և տեղադրվեց երաժշտի շիրիմին՝ հայ մշակույթի գործիչների երևանյան Պանթեոնում: Անչափ լիրիկական ու խոսուն է արդեն հասուն տարիքում ստեղծված և Կոնսերվատորիայի այգում տեղադրված ծիրանի ծառին հենված Կոմիտասի արձանը:
ԱՐԱ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻՆ ՀԱՋՈՂՎԵՑ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵԼ ԲԱԶՄԱԹԻՎ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾԱԿԱՆ ՄՏԱՀՂԱՑՈՒՄՆԵՐ: Բազմաբնույթ ու ընդարձակ է նրա ժառանգությունը հաստոցային քանդակագործության ժանրում: Դրանցում տեղ են գտել աշխատանքի մարդուն նվիրված գործերը՝ ՛՛Խաղողագործը՛՛, ՛՛Հաղթողը՛՛, ՛՛Շինարարը՛՛, և ընդհանրական խորհրդանշական կերպարներ՝ ՛՛Պատանեկություն՛՛, ՛՛Երկիր Նաիրի՛՛, ՛՛Անիի կործանումը՛՛, ՛՛Հետերա՛՛: Վարպետի աշխատանքներում առանձնահատուկ տեղ են զբաղեցնում հայտնի անձանց՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական դերասաններ Ֆր. Մկրտչյանի և Ս. Սարգսյանի, բանաստեղծ Վ.Դավթյանի, երգչուհի Լուսինե Զաքարյանի, դստեր՝ Սուսաննայի, ԽՍՀՄ հերոս փորձակող-օդաչու Ռ. Կապրիելյանի, Ֆիլիպինների և Ասիայի առաջին կին նախագահ Կորասոն Ակինոյի դիմաքանդակները: Ֆիլիպինների նախագահ Կորասոն Ակինոյի կերպարի վառ ու խորն արտահայտչականությամբ ստեղծած դիմաքանդակի համար Ա.Հարությունյանն արժանացավ ՛՛Ժողովուրդների բարեկամության՛՛ շքանշանի:
Արա Հարությունյանը գծանկարի փայլուն վարպետ էր: Մոսկվայում, Երևանում և այլ քաղաքներում մեծ հաջողությամբ էին անցնում նրա անհատական ցուցահանդեսները, որտեղ քանդակների կողքին մշտապես ներկայացվում էին նաև գրաֆիկական աշխատանքները: Որպես կանոն, ցուցադրություններն անցկացվում էին լավագույն դահլիճներում: Մոսկվայում՝ Նկարիչների Կենտրոնական տան և Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայի ցուցադրություններն արժանացան այցելուների, գործընկերների և արվեստաբանների բարձր գնահատականին: Ա. Հարությունյանի մասին բազմիցս գրել են այդ տարիների ականավոր արվեստաբաններ Ա. Կամենսկին, Վ. Ցելտները, Գ.Կնաբեն, Ռ.Աբոլինան, Ս. Օռլովը, Ի.Իվանովան, Ա.Ստրիգալյովը, Ս.Կապլանովան, Բ.Զուրաբովը, Մ.Այվազյանը և շատ ուրիշները:
Աշխարհի բազմաթիվ թանգարաններում ներկայացված են Ա.Հարությունյանի գործերը՝ Տրետյակովյան պատկերասրահում, Արևելքի ժողովուրդների արվեստի թանգարանում, Հայաստանի Ազգային պատկերասրահում, Վանաձորի Կերպարվեստի թանգարանում և այլուր:
Երկար տարիներ Արա Հարությունյանն աշխատել է Երևանի Գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում: Տաղանդավոր մանկավարժը վարպետության գաղտնիքներն է փոխանցել ոչ մեկ սերնդի երիտասարդ քանդակագործների, որոնցից շատերը հետագայում ճանաչում են ձեռք բերել Հայստանում և նրա սահմաններից դուրս: Դեռևս կենդանության օրոք նրան Վարպետ էին կոչում: Արա Հարությունյանի կողքին միշտ մարդիկ էին, որոնց համար անմոռանալի հուշ էին դառնում նրա կանխատեսելու շնորհն ու կյանքի փիլիսոփայությունը, դատողությունների խորությունն արվեստի, հայի, և ընդհարապես, մարդ տեսակի տեղի ու դերի մասին: Պատմելու շնորքը, անձնական հմայքն ու արտիստիզմը, անսպառ եռանդն ու շողարձակող էներգետիկան նրա շուրջն էին հավաքում շատ մարդկանց: Ա. Հարությունյանն ասում էր. ՛՛Իմ ստեղծագործության հիմական աղբյուրը ֆանտազիան է: Այն խորհրդանիշների, զգացողությունների և կերպարների աշխարհ է՝ կապված բնության հետ: Բնությունն է արտիստին ընձեռնում ձևի արտահայտման հնարավորությունը… ՛՛
Ա. Հարությունյանի համար սին խոսքեր չէին հայրենասիրությունն ու սերն իր ժողովրդի հանդեպ: Նա պաշտում էր Հայաստանը՝ անկեղծ հավատով, որ ապրում է աշխարհի ամենասքանչելի երկրում:
Մի առիթով Արա Հարությունյանը հրաշալի խոսքեր նվիրեց իր նկարիչ ընկերոջը, որոնք հավասարապես կարելի օգտագործել հենց իր ապրած կյանքը բնորոշելու համար. ՛՛ Նա իր երկրի արևի ու քարի երգիչն էր: Մարդ, ով այդքան բան արեց մեր ժողովրդի համար՝ ծնվել էր ոչ թե կյանքի բարիքներից օգտվելու, այլ ստեղծելու համար, իր ողջ ուժն ու եռանդը, ողջ ստեղծագործական տաղանդը մարդկանց նվիրաբերելու համար՛՛:
Սուսաննա Հարությունյան, պատմական գիտությունների թեկնածու, արևելագետ
Մինչ օրս Արա Հարությունյանը մնում է Հայաստանի համար 1 քանդակագործը: Նրա ստեղծագործական ժառանգության բարձր արժեքն ու նշանակությունն են ընդգծել այնպիսի խոշոր արվեստաբաններ և արվեստի քննադատներ, ինչպիսիք են Վ. Ցելտները, Ա. Կամենսկին, Գ.Կնաբեն, Ռ.Աբոլինան, Ս. Օռլովը, Ս.Կապլանովան, Բ.Զուրաբովը, Մ.Այվազյանը:
՛՛Հարությունյանի ճարտարապետական և քանդակագործական լուծումներով են պայմանավորված ժամանակակից Երևանի պլաստիկ-գեղագրական արտահայտչականությունը, խորհրդանիշների լեզուն և պատմական զուգորդումները՛՛ - գրել է արվեստաբան Ա.Կամենսկին: ՛՛ Ճակատագրեր և բնավորություններ՛՛, ՛՛Տվորչեստվո՛՛, 1983, №7 (ռուս.լ.)
՛՛Արա Հարությունյանի արվեստը, նախ և առաջ, հանդիսանում է օրգանական, ոչնչով չխաթարվող միասնություն: Նա մեկն է այն վարպետներից, ովքեր նշմարեցին գեղարվեստական փնտրտուքների ուղղությունը և արարման գործող պրակտիկայում հաստատեցին արվեստի նոր գաղափարներ՛՛ - նշում է Նկարչի կենտրոնական տան գլխավոր արվեստաբան Վ. Ցելտները: ՛՛Արա Հարությունյանի արվեստի աշխարհը՛՛, ՛՛Իսկուսստվո՛՛,1983, №12 (ռուս.լ.)
՛՛Քանդակագործին տրված էր մարդկանց, ժողովուրդների ճակատագրերում ու պատմական հեռու և մոտիկ ժամանակների մթնոլորտներում մտովի ներթափանցման շնորհ: Նրա քանդակներում կենդանություն էին առնում արևելյան դիցաբանության կերպարները: Նա սեփական արտիստիզմով էր առարկայացնում Հին Արևելքի մոնումենտալ արվեստի ավանդույթները: Հարությունյանը ստեղծեց վառ ինքնատիպությամբ առանձնացող իր ոճը: Նա ստեղծագործական մեծ դիապազոնի տեր էր: Նրա բոլոր գործերում զգալի են վարպետությունը, հոգու բարձր թռիչքը, անսպառ եռանդն ու ինքնատիպությունը՛՛ - գրում է արվեստաբան, Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայի թղթակից-անդամ Սերգեյ Օռլովը: Ա.Ա.Հարությունյանին նվիրված ստեղծագործական հուշ-երեկո: Ժամանակակից ռուսական ճարտարապետության կայք: Մոսկովյան ճարտարապետների միավորում:
Արա Հարությունյանն ասում էր. ՛՛Մարդուն միշտ ուղեկցում է ինչ-որ բան ստեղծելու ներքին պահանջը, իսկ նկարչի դեպքում դրանք ոչ թե ծրագրեր են, այլ երազանքներ, որոնք նա ձգտում է իրականացնել: Ես կարծում եմ, որ ստեղծագործողը երբեք չի ծերանում, ինչպես որ չի ծերանում իսկական արվեստի էությունը՝ հավերժական ճշմարտությունը՛՛: ՛՛ Այս խոսքերը կրում են խորը իմաստ, - գրել է արվեստաբանության դոկտոր Բ.Զուրաբովը: - Նրանցում հենց ինքը՝ Արա Հարությունյանն է՝ ոգեշնչված, սիրով լցված կյանքի ու մարդկանց հանդեպ, որոնց և նվիրել է իր արվեստը՛՛: (Բ. Զուրաբով ՛՛Արա Հարությունյան՛՛ մենագրություն, 1986). (ռուս.լ.)
՛՛ Միայն մեծ վարպետը կարող է միահյուսել իր արվեստում անցյալի մշակութային գանձերի նկատմամբ խոնարհումը, ժամանակակից կյանքի ռիթմի զգացողությունը և զմայլանքը մարդկային գեղեցկության հանդեպ՛՛: (Ս.Կապլանովա, ՛՛Արա Հարությունյան: Մ., 1968). (ռուս.լ.)
Ստեղծագործական կենսագրությունը
Արա Արմենի Հարությունյանը ծնվել է 1928թ. մարտի 28-ին երաժշտի ընտանիքում (Երևան, Հայաստան): Մահացել է 1999թ. փետրվարի 28-ին Երևանում:
1943–1948 – սովորել է Երևանի Փ. Թերլեմեզյանի անվ. Գեղարվեստական ուսումնարանում
1948–1954 – սովորել է Երևանի Պետական գեղարվեստական ինստիտուտում
1952 – Անանիա Շիրակացու արձանի նախագծի համար արժանաժացել է ՀՍԽՀ մշակույթի նախարարության մրցանակի
1955 – դարձել է ԽՍՀՄ նկարիչների միության անդամ
1955–1966 – դասավանդել է Երևանի Փ. Թերլեմեզյանի անվ. Գեղարվեստական ուսումնարանում
1957 – Երևանում կայացած երիտասարդության I փառատոնում ՛՛Ուսանողուհու դիմանակարը՛՛ քանդակի համար ստացել է բրոնզե մրցանակ
1959 – Զբոսաշրջային շրջագայություն Եվրոպայով
1964 – ՛՛Սայաթ-Նովայի՛՛ (Երևան) հուշարձանի համար արժանացել է ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիայի արծաթե մեդալի: Արժանացել է Հայկական ԽՍՀ վաստատակավոր նկարչի կոչման:
1964 – 1967 – Ընտրվել է Հայկական ԽՍՀ Նկարիչների միության նախագահության անդամ:
1965 – Կարրարայում անցկացվող Քանդակի միջազգային IV ցուցահանդեսի մասնակցության առիթով ստեղծագործական այց Իտալիա:
1967–1968 – ՛՛Մայր Հայաստան՛՛ հուշակոթողի ստեղծման աշխատանքներ
1969 – ՛՛Սարդարապատի հերոսամարտի՛՛ հուշարձանային համալիրն առաջադրվեց ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի
1970 – Շնորհվել է ԽՍՀՄ Ճարտարապետների միության դիպլոմ՝ ՛՛Էրեբունի՛՛ թանգարանի շենքի հարթաքանդակների համար: Արժանացել է Լենինի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված ՛՛Աշխատանքի արիության՛՛ մեդալով:
1972 – Ստեղծագործական ուղևորություն Իտալիա՝ ԽՍՀՄ Գեղարվեստի ակադեմիայի խմբի կազմում: ՀՍԽՀ Արվեստի վաստակավոր գործչի կոչման շնորհում:
1974 – Ստեղծագործական ուղևորություն Անգլիա՝ ԽՍՀՄ Նկարիչների Միության պատվիրակության կազմում:
1974-1999 – Դասավանդել է Երևանի Գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտում:
1977 – Ընտրվել է ԽՍՀՄ Նկարիչների Միության վարչության անդամ:
1977–1978 – Ստեղծագ ործական ուղևորություն Ֆրանսիա՝ Միսակ Մանուշյանի արձանի պատրաստման կապակցությամբ:
1979 – Աշխատել է ՀԽՍՀ ժողովրդական դերասան Ֆր. Մկրտչյանի դիմաքանդակի վրա:
1981 – Պարգևատրվել է ՛՛Պատվո նշան՛՛ շքանշանով
1982 – Ընտրվել է ԽՍՀՄ Նկարիչների Միության վարչության անդամ:
17.03.1988 – Ընտրվել է ԽՍՀՄ և Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայի թղթակից- անդամ: Ստացել է պրոֆեսորի կոչւոմ:
1988 – Ստեղծագործական ուղևորություն Մալազիա, Սինգապուր, Ֆիլիպիններ: Աշխատել է Ֆիլիպինների նախագահ Կորասոն Ակինոյի դիմաքանդակի վրա: Պարգևատրվել է ՛՛Ժողովուրդների բարեկամության՛՛ շքանշանով:
1988 – Իրականցրել է Երևանի կոնսերվատորիայի այգում տեղադրված Կոմիտասի արձանի ստեղծման աշխատանքները:
1989 – Աշխատել է ջութակահար Զարե Սահակյանցի դիմաքանդակի վրա:
Հետմահու
26.11.2013 – Արա Հարությունյանին նվիրված հուշ-երեկո Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայում :
24.11.2014 – Ա. Հարությունյանի անվան քանդակագործական արվեստանոցի հանդիսավոր բացումը Երևանի Գեղարվեստի Ակադեմիայում
24.03.2015 – Հայ Առաքելական եկեղեցու Ռուսաստանի և Նոր Նախիջևանի թեմի հովանու ներքո Ա. Հարությունյանի գործերի (քանդակ, գծանկար) ցուցահանդես՝ ՛՛Արա Հարությունյան. Եղեռնի թեման ստեղծագործական ժառանգության մեջ ՛՛, Հայկական տաճարային համալիրի թանգարան: Մոսկվա, Օլիմպիական պողոտա 9:
22.09.2015 – Արա Հարությունյանի անհատական ցուցահանդես՝ Հայաստանի Հանրապետության անկախության տոնի կապակցությամբ Ռուսաստանի Դաշնությունում ՀՀ դեսպանությանն անցկացված ընդունելության շրջանակներում: Մոսկվա:
Մասնակցությունը ցուցահանդեսներում
1950 – Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատման 30-ամյակին նվիրված հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես: Երևան:
1953 – Հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես: Երևան:
1954 – Հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես: Երևան: ԽՍՀՄ Գեղարվեստի ինստիտուտների ուսանողների աշխատանքների համամիութենական ցուցահանդես: Մոսկվա:
1956 – Հայկական ԽՍՀ կերպարվեստի ցուցահանդես (Մոսկավայում անցկացվող հայկական արվեստի և գրականության տասնօրյակի շրջանակներում): Մոսկվա:
1957 – Հոկտեմբերյան մեծ հեղափոխության 40-ամյակին նվիրված հոբելյանական գեղարվեստական ցուցահանդես, Երևան: Ուսանողության և երիտասարդության VI համաշխարհային փառատոնին նվիրված համամիութենական գեղարվեստական ցուցահանդես, Մոսկվա: Խորհրդային նկարիչների ստեղծագործությունների ցուցահանդես, Պեկին:
1958 – Անդրկովկասյան հանրապետությունների երիտասարդ նկարիչների ստեղծագործությունների ցուցահանդես: Թբիլիսի:
1960 – Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատման 40-ամյակին նվիրված հայկական խորհրդային կերպարվեստի հոբելյանական ցուցահանդես: Երևան
1962 – Հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես: Երևան
1963 – Հայկական ԽՍՀ չորս նկարիչների ցուցահանդես: Երևան:
1964 – Հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես՝ ՛՛ Մեր երիտասարդ ժամանակակիցը՛՛: Երևան
1965 – Հայկական ԽՍՀ կերպարվեստի ցուցահանդես (Բուլղարիայում անցկացվող հայկական արվեստի և գրականության տասնօրյակի շրջանակներում): Սոֆիա, Պլովդիվ:
1968 – Հայկական ԽՍՀ կերպարվեստի ցուցահանդես (Ղազախստանում անցկացվող հայկական արվեստի և գրականության տասնօրյակի շրջանակներում): Ալմա-Աթա:
1969 – Հայկական ԽՍՀ կերպարվեստի ցուցահանդես (Հայստանի և Մոլդովիայի մշակույթի օրերի շրջանակներում), Քիշինև: Հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես՝ նվիրված Կոմիտասի ծննդյան 100-ամյակին, Երևան:
1970 – Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատման 40-ամյակին նվիրված հայկական խորհրդային կերպարվեստի հոբելյանական ցուցահանդես,Երևան: Լենինի 100-ամյակին նվիրված ՀՍԽՀ նկարիչների ստեղծագործությունների հոբելյանական ցուցահանդես, Երևան:
1971 – Հայաստանի նկարիչների մեկական աշխատանքի հանրապետական ցուցահանդես, Երևան: Հայաստանի, Վրաստանի և Ադրբեջանի նկարիչների ցուցահանդես՝ նվիրված ԽՍՀՄ կազմավորման 50-ամյակին, Մոսկվա:
1972 – 15 հանրապետությունների նկարիչների ստեղծագործությունների ՛՛Հոբելյանական գարուն՛՛ ցուցահանդես՝ նվիրված ԽՍՀՄ կազմավորման 50-ամյակին, Երևան, Մոսկվա:
1973 – Հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես: Երևան:
1975 – Հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես ՝ ՛՛Մեծ հաղթանակի 30 տարին՛՛՝ նվիրված 1941-1945թթ Հայրենական Մեծ պատերզմում խորհրդային ժողովրդի տարած հաղթանակին, Երևան:
1976 – Հայաստանի նկարիչների մեկական աշխատանքի ցուցահանդես, Երևան: ՛՛Փառք աշխատանքին՛՛ հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես,Երևան: ՛՛Փառք աշխատանքին՛՛ համամիութենական գեղարվեստական ցուցահանդես, Մոսկվա:
1977 – Գծանկարի հանրապետական ցուցահանդես, Երևան: Հայ նկարիչների ստեղծագործությունների հոբելյանական ցուցահանդես՝ նվիրված Հոկտեմբերյան մեծ հեղափոխության 60-ամյակին, Երևան:
1980 – Լենինի 110-ամյակին նվիրված հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես: Երևան: Հայաստանում խորհրդային կարգերի հաստատման 60-ամյակին նվիրված հայկական խորհրդային կերպարվեստի հոբելյանական ցուցահանդես: Երևան
1982 – Անհատական ցուցահանդես, Երևան:ԽՍՀՄ կազմավորման 60-ամյակին նվիրված համամիութենական գեղարվեստական ցուցահանդես՝ ՛՛ԽՍՀՄ-ը մեր Հայրենիքն է՛՛, Մոսկվա: ԽՍՀՄ կազմավորման 60-ամյակին նվիրված հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես՝ ՛՛ԽՍՀՄ-ը մեր Հայրենիքն է՛՛, Երևան: Համամիութենական գեղարվեստական ցուցահանդես՝ ՛՛Նկարիչները ժողովրդին՛՛, Մոսկվա:
1983 – Լայնամասշտաբ անհատական ցուցահանդես Մոսկվայի Նկարչի կենտրոնական տանը, Մոսկվա: ՛՛Քանդակ- 83՛՛ համամիութենական ցուցահանդես , Մոսկվա: Հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես նվիրված Հայաստանի Նկարիչների միության հիմանդրման 50-ամյակին,Երևան:
1984 – ՛՛Երկիրն ու մարդիկ՛՛ հանրապետական գեղարվեստական ցուցահանդես , Երևան: ՛՛ Երկիրն ու մարդիկ՛՛ համամիութենական գեղարվեստական ցուցահանդես,, Մոսկվա: Հայ նկարիչների ստեղծագործությունների ցուցահանդես, Բեռլին, Վիեննա:
1985 – Ցուցահանդես՝ ՛՛Խորհրդային Հայաստանի կերպարվեստը՛՛, Մոսկվա:
1995 – Անհատական ցուցահանդես ԽՍՀՄ Գեղարվեստի ակադեմիայի ցուցասրահներում, ՌԴ:
Հետմահու
26.11.2013 – Արա Հարությունյանին նվիրված հուշ-երեկո Ռուսաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայում :
24.03.2015 – Հայ Առաքելական եկեղեցու Ռուսաստանի և Նոր Նախիջևանի թեմի հովանու ներքո Ա. Հարությունյանի գործերի (քանդակ, գծանկար) ցուցահանդես՝ ՛՛Արա Հարությունյան. Եղեռնի թեման ստեղծագործական ժառանգության մեջ ՛՛, Հայկական տաճարային համալիրի թանգարան: Մոսկվա:
22.09.2015 – Արա Հարությունյանի անհատական ցուցահանդես՝ Հայաստանի Հանրապետության անկախության տոնի կապակցությամբ Ռուսաստանի Դաշնությունում ՀՀ դեսպանությանն անցկացված ընդունելության շրջանակներում: Ք. Մոսկվա:
17.11.2017 - 24.11.2017 - ԱրաՀարությունյանիաշխատանքների «Արևըքարում» ցուցադրումովբացվեցինՀայաստանիմշակույթիօրերըՌուսաստանում, Մոսկվա
31.03.2018 - 10.05.2018 - Գաֆէսճեանարվեստիկենտրոնումտեղիունեցավ «ԱրաՀարությունյան. Մոնումենտալերևակայում» ցուցադրությունը ,Երևան